Freelancial 2025

Wat topwielrenner Tom Dumoulin het meest typeert? Zijn autonomie. Die heeft zijn carrière gemaakt en uiteindelijk ook weer afgebroken. Dat verhaal ging erin als koek bij een honderdtal zzp’ers, op ons jaarlijkse evenement Freelancial. Stuk voor stuk gedreven professionals, die liever zelf bepalen hoe ze hun loopbaan vormgeven. De zeer innemende Dumoulin gaf daarvan een schoolvoorbeeld, verpakt in een openhartige keynote.

Maar eerst pakten juridisch specialisten Dick Schreuder en Gite Bright de microfoon, om het publiek bij te praten over de wet-DBA en de vloek van schijnzelfstandigheid. Geen reden tot paniek, stelden ze meteen, maar het boeit wel. Want je zult je arbeidsrelatie duidelijk moeten kwalificeren, anders dreigen wel degelijk boetes én mogelijk terugbetaling.

Kort gezegd: Bij een verticale gezagsrelatie heb je te maken met een arbeidsovereenkomst, en ben je feitelijk werknemer. Is de relatie horizontaal, en maak je op gelijkwaardige basis afspraken over het werk, dan ben je zelfstandige. De discussie over schijnzelfstandigheid ontstaat als de lijn niet verticaal of horizontaal loopt, maar diagonaal. Een hellend vlak dus.

Dan wordt een tiental factoren gewogen. Werk je ergens 15 jaar? Dat ruikt naar werknemerschap. Word je ingeroosterd? Verdien je minder dan 36 euro per uur? Dan ook.

Symbolische splijtzwam

Dat alles geldt niet voor Tom Dumoulin, al wist hij dat zijn opdrachtgever NOS er wel degelijk mee bezig is. Hij kwam op met een appel en een kiwi in de hand. Twee vruchten die hij altijd zal herinneren als een symbolische splijtzwam in zijn carrière. Meteen maar even toelichten: “Die wielersport draait steeds meer om data, ook qua voeding. Tijdens een loodzwaar trainingskamp kregen we ’s avonds een appel, maar ik wilde liever een kiwi. Dat bleek heel problematisch. Alles was vooraf minutieus berekend, daarin was geen enkele flexibiliteit mogelijk. Ik stond perplex. Het lijkt futiel, maar ik besefte opeens dat die manier van werken niet bij mij paste. Ik ben geen robot. Die levensles zal ik nooit vergeten.”

Toch heeft Dumoulin grote successen beleefd, met als hoogtepunt zijn historische winst van de Giro d'Italia in 2017. In datzelfde jaar werd hij wereldkampioen tijdrijden; een jaar eerder had hij al zilver op de Olympische Spelen behaald. Daarna volgden moeilijke jaren, waarin hij zichzelf tegenkwam. Hoe succesvoller hij werd, des te meer kwamen zijn vurig gewenste  vrijheid en autonomie onder druk te staan.

Hoop van de toekomst

“Opeens was ik klassementsrenner, de hoop van de toekomst. Best veel voor iemand die op zijn 15^e per ongeluk in de sport was beland. Mijn drive was enorm, daar lag het niet aan.

Ik wist dat ik door muren kan gaan als het moet. Maar dat moest ik wel zélf willen. Iedereen wilde iets van me: sponsoren, media, fans. Ik moest tegen mijn zin de Tour van Abu Dhabi rijden. Ik wilde zelf de puzzelstukjes van mijn carrière leggen, maar ik was een puzzelstukje geworden. Deze autonome jongen was het eigenaarschap over zijn leven kwijtgeraakt.”

Corona brak uit, hij had slechte bloedwaarden, het “testosteron van een klein meisje”, trainde belabberd. “Dat was mijn dieptepunt. Hoe ik nog zevende werd in de Tour, weet ik niet.” Maar nog één keer richtte Dumoulin zich op. Opeens zag hij een doel voor zich: revanche op de Olympische Spelen. Ondanks een enorme trainingsachterstand vroeg hij het vertrouwen van de bondscoach, en dat kreeg hij onvoorwaardelijk.

Gewonnen zilver

“Nu móest het niet, maar wílde ik het. Dat vertrouwen gaf me vleugels. Ik werkte kneiterhard naar het doel toe, ging als een speer. En haalde weer een zilveren medaille. Maar deze keer voelde het als een gewonnen tweede plek, niet als een verloren eerste plek.

Op deze prestatie ben ik het meest trots.” Daarna wist hij dat het niet meer ging, het leven in een profploeg paste niet meer. Maar hij weet wel voor altijd: Het maakt geen zak uit of je een appel of een kiwi eet, als je maar mag kiezen.